Σάββατο, λοιπόν, το πρωί μια 45μελή ομάδα ξεκινήσαμε από το Αιτωλικό με προορισμό τη Βόρεια Ελλάδα. Πρώτος σταθμός της διαδρομής μας ήταν η Βεργίνα, όπου φτάσαμε το μεσημέρι. Ο λόγος επίσκεψης οι βασιλικοί τάφοι και η ξενάγησή μας στους θησαυρούς της Βεργίνας.
Πραγματικά η επίσκεψή αυτή ήταν ένα σπουδαίο μάθημα ελληνικής ιστορίας!!!
Το απόγευμα περιηγηθήκαμε στην πόλη της Βέροιας, αν και ο άσχημος καιρός δεν μας επέτρεψε να τη γνωρίσουμε καλλίτερα.
Η Κυριακή ήταν ‘’αφιερωμένη‘’ στο δρώμενα της Νάουσας. Παρόλο που ο καιρός δεν ήταν σύμμαχός μας, δεν στάθηκε όμως εμπόδιο να απολαύσουμε το έθιμο της ‘’μπούλας‘’. Αρχικά επισκεφθήκαμε το ‘’Σπίτι της Μπούλας‘’, ένα αναπαλαιωμένο κτήριο, όπου τύχαμε μιας ζεστής φιλοξενίας από τα μέλη του Συλλόγου ‘’Γενίτσαροι και μπούλες‘’. Εκεί, αφού γευτήκαμε το μυρωδάτο Ναουσαίικο τσίπουρο, ενημερωθήκαμε για την ιστορία του εθίμου και παρακολουθήσαμε το ντύσιμο του Γενίτσαρου και της Μπούλας. Στη συνέχεια όλοι μαζί συνοδέψαμε το μπουλούκι στο Δημαρχείο της πόλης για την έναρξη του εθίμου. Το απόγευμα βρεθήκαμε στην τοποθεσία ‘’Αλώνια‘’ όπου θαυμάσαμε το χορό των γενίτσαρων.
Δεν ήταν όμως δυνατόν να μη γλεντήσουμε κι εμείς! Έτσι μετά τα ‘’Αλώνια‘’ καταλήξαμε σε κέντρο διασκέδασης για φαγητό και χορό. Η διασκέδασή μας κράτησε μέχρι αργά τη νύχτα.
Η επιστροφή μας περιλάμβανε επίσκεψη στην όμορφη πόλη της Καστοριάς. Σε ένα ελεύθερο για τον καθένα μας πρόγραμμα επισκεφθήκαμε την Παναγιά τη Μαυριώτισσα.
Περπατήσαμε στην παλιά πόλη, στο Ντολτσό, θαυμάσαμε την αρχιτεκτονική των κτηρίων και επισκεφθήκαμε πολλές από τις βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες της πόλης και την πιο παλιά από όλες την Παναγία την Κουμπελίδικη.
Αφού θαυμάσαμε και τις ομορφιές της λίμνης με την εντυπωσιακή ορνιθοπανίδα πήραμε το απόγευμα το δρόμο της επιστροφής γεμάτοι με πλούσιες εικόνες, γνώσεις και εμπειρίες που αποκομίσαμε αυτό το τριήμερο.
‘’Το μικρό χωριό Βεργίνα σε απόσταση 10 χιλιομέτρων από τη Βέροια και 80 από τη Θεσσαλονίκη, είναι ένας από τους πιο σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδας. Όταν οι επισκέπτες πλησιάζουν την περιοχή, παρατηρούν την ύπαρξη αρκετών μικρών λόφων/ τύμβων ύψους περίπου πέντε μέτρων. Οι ανασκαφές έδειξαν ότι οι λόφοι αυτοί ήταν μέρος ενός μεγάλου κοιμητηρίου του 4ου π.Χ αιώνα και καθένας από αυτούς περιείχε διάφορους τάφους.
Η Βεργίνα ήταν μία από τις πιο σημαντικές πόλεις του βασιλείου της αρχαίας Μακεδονίας. Ανάμεσα στα διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα, ανακαλύφθηκαν εκεί και οι περίφημοι «βασιλικοί τάφοι».
Οι βασιλικοί τάφοι της Βεργίνας ανακαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια ανασκαφών στο Μεγάλο Τύμβο το1977-1978. Ο καθηγητής κλασικής αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης Μανόλης Ανδρόνικος, ήταν υπεύθυνος των ανασκαφών.
Τα αντικείμενα που βρέθηκαν στο Μεγάλο Τύμβο της Βεργίνας ανήκουν σε δύο ομάδες. Η πρώτη ομάδα αντικειμένων περιλαμβάνει 47 σπασμένες επιτύμβιες πλάκες που βρέθηκαν στον τεράστιο σωρό που κάλυπτε τους βασιλικούς τάφους. Αυτές οι επιτύμβιες στήλες που ανήκουν στο δεύτερο μισό του 4ου αιώνα π.Χ. ήταν μνημεία που διακοσμούσαν τους τάφους απλών Μακεδόνων πολιτών, γυναικών και αντρών. Σχεδόν όλες τους έχουν επιγραφές που αναφέρουν τα ονόματα των νεκρών. Αναγνωρίστηκαν 75 ονόματα και όλα είναι ελληνικά.
Η δεύτερη ομάδα αντικειμένων ανήκει σε δύο τάφους που βρέθηκαν μέσα στο Μεγάλο Τύμβο. Ο μεγαλύτερος από αυτούς θεωρείται ότι είναι ο τάφος του βασιλιά Φίλιππου ΙΙ της Μακεδονίας. Ο άλλος τάφος ονομάζεται ο περίφημος «τάφος του πρίγκιπα» καθώς περιείχε τις στάχτες ενός νέου άνδρα.
Ο τάφος του βασιλιά Φίλιππου είναι ένα κατασκεύασμα που αποτελούνταν από δύο χώρους με ύψος 5,30 μέτρα. Είναι ο μεγαλύτερος και υψηλότερος μακεδονικός τάφος που γνωρίζουμε.
Τα πολύτιμα οστά του νεκρού βασιλιά βρέθηκαν τυλιγμένα σε ένα χρυσό ύφασμα. Φυλάσσονταν σε μία μεγάλη χρυσή λάρνακα, ένα μοναδικό έργο τέχνης με ένα εντυπωσιακό ανάγλυφο αστέρι στο καπάκι της, το μακεδονικό αστέρι με τις 12 ακτίνες. Η λάρνακα βρισκόταν μέσα σε μία μεγάλη μαρμάρινη σαρκοφάγο. Ο τάφος επίσης περιείχε τα όπλα του βασιλιά, το σιδερένιο του θώρακα με χρυσή ανάγλυφη διακόσμηση, το κράνος και το ξίφος του. Επίσης, τη χρυσή φαρέτρα και τρία ζευγάρια χάλκινες περικνημίδες. Μέσα στον τάφο υπήρχε ακόμη η ασπίδα του που είναι φτιαγμένη από χρυσό και ελεφαντόδοντο. Ένα από τα πιο πολύτιμα αντικείμενα του τύμβου είναι το χρυσό στεφάνι που βρέθηκε στην κορυφή των αποτεφρωμένων οστών του νεκρού βασιλιά. Είναι το βαρύτερο και πιο εντυπωσιακό χρυσό στεφάνι που διασώθηκε από την αρχαιότητα. Πρόκειται για ένα χρυσό στεφάνι που αποτελείται από 313 φύλλα βελανιδιάς και 68 βελανίδια. Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί ότι όλα αυτά τα πολύτιμα αντικείμενα ήταν θαμμένα και διατηρήθηκαν για 23 αιώνες!
Υπήρχε κι ένας δεύτερος νεκρός στον προθάλαμο του τάφου με τα οστά μιας γυναίκας. Τα οστά της επίσης φυλάσσονταν σε μία χρυσή λάρνακα η οποία επίσης βρισκόταν μέσα σε μία μαρμάρινη σαρκοφάγο. Το περίεργο με τον προθάλαμο αυτού του τάφου είναι ότι αν και περιείχε τα οστά γυναίκας περιλάμβανε και πολλά όπλα. Μέσα στη λάρνακα υπήρχε και εδώ ένα υπέροχο στεφάνι μυρτιάς και ένα κομψό γυναικείο διάδημα, το πιο όμορφο κόσμημα του αρχαίου ελληνικού κόσμου.
Τα περισσότερα από αυτά τα σπάνια αντικείμενα αποτελούν αληθινά έργα τέχνης και είναι έξοχα παραδείγματα της ελληνικής γλυπτικής του 4ου αιώνα π.Χ. Οι δύο χρυσές λάρνακες και το μεγάλο στεφάνι βελανιδιάς είναι τα πιο λαμπρά παραδείγματα ελληνικής τέχνης που βρέθηκαν ποτέ σε ελληνικό έδαφος.
Ο δεύτερος ασύλητος τάφος, ο περίφημος «τάφος του πρίγκιπα» περιείχε ένα ασημένιο αγγείο με τις στάχτες ενός νεαρού άνδρα όχι πάνω από 16 ετών. Η μοναδική φύση των αντικειμένων του τάφου αυτού και η εξαιρετικά υψηλή τους ποιότητα ωθούν τους επιστήμονες να πιστεύουν ότι πρόκειται για τον τάφο ενός μέλους της βασιλικής οικογένειας.
Τα ευρήματα στο Μεγάλο Τύμβο της Βεργίνας, αποτελούν μοναδικά και πολύτιμα αντικείμενα του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Ωστόσο, δεν πρέπει να υποτιμούμε την αξία των θρυμματισμένων επιτύμβιων πλακών που βρέθηκαν πάνω στους βασιλικούς τάφους. Αυτά τα «ταπεινά» κομμάτια προσφέρουν πολύτιμες ιστορικές πληροφορίες και ενδείξεις για την καταγωγή των αρχαίων Μακεδόνων. Όλα τα ονόματα των νεκρών σε αυτές τις πλάκες είναι ελληνικά. Αυτά τα ονόματα είναι η απόδειξη, γνωστή άλλωστε και από άλλες ιστορικές πηγές, ότι οι αρχαίοι Μακεδόνες ήταν μια ελληνική φυλή, όπως όλες οι άλλες που έζησαν στον ελληνικό κόσμο.
Το αρχαιολογικό μουσείο της Βεργίνας στο οποίο μπορεί ο επισκέπτης να δει όλα τα ευρήματα είναι επίσης ένα μοναδικό μουσείο. Είναι μοναδικό διότι χτίστηκε εκεί ακριβώς που βρίσκονται οι βασιλικοί τάφοι δηλαδή έχει χτιστεί κάτω από τον μεγάλο τύμβο. Έτσι ο επισκέπτης έχει τη μοναδική ευκαιρία να μπει μέσα στον τύμβο και να δει τους τάφους όπως ακριβώς είναι σήμερα‘’. (http://hellonet.teithe.gr/GR/aboutgreece/macedonia/vergina_gr.htm)
‘’Ένα κατ' εξοχήν αποκριάτικο έθιμο που έχει σχέση με τις λαμπρές διονυσιακές γιορτές. Την περίοδο της οθωμανικής αυτοκρατορίας (15ος και 16ος αιώνας) οι νέοι που ήταν αντάρτες στα βουνά, την Αποκριά με την μάσκα στο πρόσωπο, τα ασημικά που σχημάτιζαν ένα τέλειο θώρακα, τις μακριές τους πάλες και όλα τα εξαρτήματα (Γιανίτσαροι), τριγύριζαν χορεύοντας στα όρια της πόλης και από γειτονιά σε γειτονιά με τον τρόπο που γινόταν οι ιερές λιτανείες για να διώξουν το κακό, μια τελετή που έμοιαζε με την περιφορά του επιταφίου στην ενορία.
Η Μπούλα, άντρας ντυμένος γυναίκα, με φαρδύ φουστάνι του τύπου της ναουσαίικης γυναικείας φορεσιάς, με λουλούδια, τούλια και κορδέλες στο κεφάλι και πρόσωπο (μάσκα) που διαφέρει του Γιανίτσαρου και έχει γυναικεία μορφή.
Σάββατο βράδυ, παραμονή της Αποκριάς, άρχιζε το ντύσιμο των τελεστών του εθίμου που διαρκούσε όλη τη νύχτα με τα ασήμια να ράβοντε πάνω στη στολή ένα-ένα και αφού τελείωναν αυτά, ένας γνώστης έδενε στο κεφάλι του νέου, το ταμπούρλο με την προσωπίδα.
Νωρίς το πρωί της Κυριακής της Αποκριάς, μόλις ακουστούν τα όργανα θα βγεί να συναντήσει το μπουλούκι με τους υπόλοιπους "γενίτσαρους" στο ρυθμικό χορό του Ζαλιστού περνόντας από όλα τα σπίτια που υπάρχουν νέοι.
Όταν ακουστεί ο Ζαλιστός, η Μπούλα θα βγει στο παράθυρο ή στο μπαλκόνι του σπιτιού να χαιρετίσει το μπουλούκι που έρχεται να την πάρει. Ανοίγει ψηλά τα χέρια και χαιρετά κουνώντας το στήθος δεξιά-αριστερά, ώστε να κουδουνίζουν τα νομίσματα που έχει κρεμασμένα στο στήθος.
Στη συνέχεια ο νέος παίρνοντας χέρι και πηδώντας στα δύο του πόδια, χαιρετά όλους τους ανθρώπους του σπιτιού καθώς και όσους τον βοήθησαν στο ντύσιμο.
Φτάνοντας στην εξώπορτα του σπιτιού, κάνει τρεις φορές το σταυρό του και στη συνέχεια χαιρετά όλους όσοι ήρθαν να τον πάρουν. Ύστερα, πιασμένοι δυο-δυο με τα όργανα να παίζουν το Ζαλιστό, ξεκινούν να πάρουν την επόμενη Μπούλα.
Η νύφη-Μπούλα ετοιμάζεται κι αυτή τελετουργικά από την οικογένεια του άνδρα που θα την υποδυθεί. Είναι ένας ρόλος που πρέπει να παιχθεί με τρόπο σοβαρό και υπερήφανο. Η νύφη-Μπούλα θα φιλήσει τα χέρια όλων των ανθρώπων του σπιτιού της και στη συνέχεια όλου του μπουλουκιού, των οργανοπαικτών και όλων όσοι παρευρίσκονται εκεί την ώρα που θα την πάρουν.
Αφού βάλουν δυο Μπούλες μια νύφη-Μπούλα στη μέση, συνεχίζουν να μαζεύουν από τα σπίτια και τα υπόλοιπα μέλη του μπουλουκιού. Πρώτα μαζεύουν τους νέους, μετά τους παλιούς και τελευταίο όλων τον αρχηγό.
Στους κατεξοχήν ανδρικούς χορούς, η νύφη-Μπούλα συμμετέχει ελάχιστα. Κινείται συμβολικά μαζί με τις άλλες Μπούλες, αλλά το δικό της χορευτικό ρεπερτόριο αποτελούν οι χοροί Μακρινίτσα και Σούδα.
Αμέσως μόλις η ομάδα φθάσει στην πλατεία και ο αρχηγός πάει να δώσει τα "διαπιστευτήρια" του μπουλουκιού του στο Δήμαρχο, αρχίζει και η χορευτική δράση του μπουλουκιού. Ο ζουρνάς παίζει το Ζαλιστό, οι Μπούλες, που είναι ζευγάρια, γέρνουν το κορμί τους πίσω και τινάζονται αγέρωχα. Ένας από κάθε ζεύγος βοηθούμενος από το σύντροφό του που τον κρατά πίσω στην πλάτη, κάνει μια υπερέκταση προς τα πίσω χτυπώντας υπερήφανα με νευρικές κινήσεις τα νομίσματα του στήθους του, σε αντίθεση με τη νύφη-Μπούλα που κάνει τεμενάδες, προσκυνώντας ως το χώμα‘’. (http://home-sweet-home.pblogs.gr/genitsaroi-kai-mpoyles.html)
Χτισμένη το 1082 επί Βυζαντινού Αυτοκράτορα Αλεξίου Α΄ Κομνηνού, η Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μαυριώτισσας, αυτός ο Βυζαντινός θησαυρός βρίσκεται σε απόσταση τεσσάρων χιλιομέτρων από το κέντρο της Καστοριάς, στο ανατολικό μέρος του βουνού της Καστοριάς, που αποτελεί χερσόνησο μέσα στην λίμνη Ορεστιάδα, σε μια τοποθεσία με αιωνόβια πλατάνια.
Αφορμή για το κτίσιμο της μονής υπήρξε το γεγονός ότι στο σημείο αυτό αποβιβάσθηκαν το 1083 στρατεύματα του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού, για να εκδιώξουν τους κατακτητές της Καστοριάς Νορμανδούς, όπως και έγινε.
Η ανδρώα Ιερά Μονή Μαυριώτισσας διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο ως πνευματικός χώρος σε όλες τις φάσεις τις ιστορίας της Καστοριάς. Έτσι εξηγείται και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που έδειχναν γι' αυτήν αξιωματούχοι του Βυζαντίου.
(http://www.monastiria.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=455&lang=fr)